ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΑΝΩΓΕΙΑ

Βασιλικά Ανώγεια είναι χωριό της επαρχίας Καινούργιου στο νομό Ηρακλείου, με 216 κατοίκους, που υπάγεται σήμερα στο δήμο Γόρτυνας. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι γύρω στα 57 χιλιόμετρα. Στο ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα ανήκει και ο οικισμός Φλαθιάκες. Οι κάτοικοι των δύο χωριών ασχολούνται με την ελαιοκαλλιέργεια και την αμπελοκαλλιέργεια, όπως επίσης με την καλλιέργεια σιτηρών και πρώιμων κηπευτικών αλλά και την οικόσιτη κτηνοτροφία. Στο χωριό υπάρχει ο ναός της Αγίας Τριάδας και λειτουργούν περιφερειακό ιατρείο και Δημοτικό σχολείο. Στις 11 Ιουλίου του 1998 εγκαινιάστηκε μεγάλο αρδευτικό έργο.

Το Δημοτικό διαμέρισμα των Βασιλικών Ανωγείων (με 334 κατοίκους το 2001) έχει έδρα του το ομώνυμο χωριό και 1 ακόμα οικισμό. Είναι οι Φλαθιάκες με 118 κατοίκους το 2001. Χτισμένες σε υψόμετρο 190μ. βρίσκονται στα βορειοδυτικά των Ανωγείων. Στον οικισμό βρίσκεται η εκκλησία των Αγίων Πάντων.

 Το τοπωνύμιο Ανώγεια απαντάται και σε άλλους νομούς στην Κρήτη. Το Βασιλικά δεν είναι εξακριβωμένο από πού προήλθε. Τα Ανώγεια αναφέρονται στο έγγραφο διανομής των φέουδων του 1182: "Έχοντες οι άρχοντες Φωκάδες εις τα μέρη του Χανδάκου και Ρεθύμνης τα σταυρωτά βουνά με τα βασιλικά και τοξικά ανώγια. Ωστόσο στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ 103) αναφέρεται ως Anogia Catto με 331 κατοίκους και Anogia Apanno με 50 κατοίκους και στους καταλόγους των Μπαρότση αναφέρεται και Μπασιλικάτα, όπως και σε μεταγενέστερη απογραφή των Τούρκων του 1671. Στις απογραφές αυτές παραλείπεται το προσωνύμιο Βασιλικά. Με βάση τις πληροφορίες του Καστροφύλακα υπήρχε και το Απάνω Χωριό, σε απόσταση 200μ. όπου βρίσκεται σήμερα το κοιμητήριο του χωριού. Το χωριό αυτό καταστράφηκε και δεν είναι γνωστό πότε έγινε αυτό.